Sinusitis
دكترسيدعلي ساداتميرئي
سينوزيت
علائم
بدنبال عفونت ويروسي، معمولاً بيمار از دردي مبهم شاكي است، كه بتدريج درعرض چند روز افزايش مييابد. درد با حركت ناگهاني سر يا قراردادن سر در بين دو زانو تشديد ميشود و شايد به دندانهاي آسياي بالا تير بكشد (از راه سينوس ماگزيلاري)، يا با حركت چشم (از راه سينوس اتموئيد). اغلب احساسي از احتقان صورت و فشردگي وجود دارد. كودكان اغلب با سرفه و بوي بد دهان مراجعه ميكنند. تب تنها در نصف بيماران با عفونت حاد ديده شده و معمولاً low grade است. تب بالا نشانه يك عارضه جدي مانند مننژيت است يا تشخيص ديگري را مطرح ميكند. ترانسايلومينيشن سينوسها معمولاً در ED كمككننده نيست، اما با فشاردادن يا ضربه ملايم زدن به سينوسهاي ماگزيلاري و فرونتال يا بين دو چشم (سينوس اتموئيد) تندرنس را ميتوان مشخص كرد. ممكنست تورم و اريتم وجود داشته باشد و حتي درناژ چرك را از داخل بيني ببينيد. ساير علائم همراه شامل ديسشارژ چركي، زرد-سبز و بوي بد يا خوني از بيني يا پشت حلق است. بيمار ممكنست تودماغي حرف بزند، و از طعم بد در دهانش شاكي باشد. گرفتگي گوش و كاهششنوايي بخاطر همراهي با اوتيت مدياي سروز و ديسفانكشن شيپوراستاش شايع است.
آنچه بايد انجام داد:
· ساير علل سردرد و دردصورت را با هيستوري (آيا بيمار صبح با ميگرن تيپيك از خواب بيدار ميشود؟) و معاينهفيزيكي (لمس عضلات سر، شريانهاي تمپورال، مفاصل تمپرومنديبولار، چشمها، و دندانها) رد كنيد.
· تورم موكوس بيني را برطرف كنيد (و بدين ترتيب با بازكردن سوراخ باعث درناژ سينوس شويد) با قطره بيني فنيلافرين1% يا اكسيمتازولين05/0%. دو قطره در هر سوراخ بيني، سپس بيمار 2دقيقه به پشت بخوابد، و دوباره اينكار را تكرار كند (دفعه اول باعث بازشدن جلوي بيني و دفعه بعدي به عقبتر ميرود). بيمار هر 4ساعت اين عمل را تكرار كند اما نه بيشتر از 3 روز (بخاطر اجتناب از رينيت مديكامنتوزا).
· بيني را از نظر ترشح چركي قبل و بعداز رفعشدن تورم موكوس بيني با وازوكنستريكتور موضعي، معاينه كنيد.
· دكنژستان سمپاتوميمتيك سيستميك هم بدهيد ( مانند سودوافدرين 60mg q6h يا فنيلپروپانولامين 75mg q12h ).
· درصورت وجود تب، چرك، گرمي، يا هرگونه علامتي دال بر عفونت ثانويه آنتيبيوتيك هم اضافه كنيد (مانند آموكسيسيلين، كوتريموكسازول، كوآموكسيكلاو، اريترومايسين+سولفاسوكسازول، سفوروكسيم). آنتيبيوتيك خط اول آموكسيسيلين، و در بيماران حساس به پنيسيلين كوتريموكسازول يا سولفا است. درصورتيكه بيمار اخيراً اين داروها را گرفته يا بنظر ميرسد عفونت جدي است، از داروهاي خط دوم مانند كوآموكسيكلاو يا سفوروكسيم استفاده كنيد.
· درصورت لزوم درد را تسكين دهيد (مانند ايبوپروفن، ناپروكسين، استامينوفن، اكسيكدون، هيدروكدون).
· به بخور با آب داغ توصيه كنيد.
· با عكس واترز (Water's) ميتوانيد سينوسهاي ماگزيلاري، فرونتال و اتموئيد را ديده و سينوزيت را تشخيص دهيد. در سينوزيت مزمن موكوس ضخيم؛ و در سينوزيت حاد سطح مايع-هوا يا كدورت كامل ديده ميشود. عكس در اغلب موارد لازم نيست، هرچند در اورژانس بطور روتين است. درصورتيكه علائم و يافتههاي فيزيكي سينوزيت كلاسيك وجود دارد، گرفتن عكس قبل از درمان لازم نيست. اگر با يك دوره درمان بهبود نيافت، يا شك داريذ، گرفتن عكس بعنوان مطالعه تصويري اوليه كمككننده است.
· بين 7-1 روز فالوآپ كنيد.
آنچه نبايد انجام داد:
· علائم سلوليت اوربيت همراه با تورم اريتماتو، كاهش حركات خارجچشمي و پروپتوزيس احتمالي (جلوآمدگي كرهچشم) را ناديده نگيريد. اين بيماران نياز به مشاوره و بستري شدن براي گرفتن آنتيبيوتيك وريدي دارند.
· بيمار بدحال با تورم واضح، تب بالا، درد شديد، درناژ فراوان، يا ساير علائم عفونت شديد را ناديده نگيريد. عوارض بالقوه احتمالي را درنظر بگيريد (در زير). اين بيماران نياز به مشاوره سريع و درمان دارند.
· آنتيهيستامين تجويز نكنيد، چون باعث ترشح موكوس خشك و غليظ ميشود، و به درناژ نياز پيدا ميكند. آنتيهيستامين فقط در درمان رينيتآلرژيك بكار ميرود.
· اجازه ندهيد بيمار بيش از 3 روز از قطرههاي دكنژستان بيني استفاده كند، چون باعث عادت كردن موكوس بيني به داروي سمپاتوميمتيك ميشود. و هنگاميكه آنها قطع شوند، بيمار از ريباند كنژستان بيني رنج خواهد يرد (rhinitis medicamentosa) كه نياز به وقت، استروئيد موضعي، و آموزش مجدد براي برطرفشدن دارد.
· در بيماري كه از هيپرتنشن، تاكيكاردي يا سختي در شروع ادرار كردن دارد، دكنژستان موضعي يا سيستميك تجويز نكنيد چون تمام اينها را بدتر ميكند.
توضيحات
سينوسهاي پارانازال از خلال يك سوراخ كوچك (tiny ostia) كه در زير حفرههاي بيني قرار دارد درناژ ميشود، درصورتيكه بسته شود باعث تجمع ترشحات و ايجاد فشار ميشود، كه باعث درد در سينوزيت حاد ميشود، و سطح مايع-هوا در عكس ديده ميشود. عفونتهاي سينوس ثانويه به آن شايع و عوارض نادر است، اما ديواره استخواني سينوسهاي پارانازال بسيار نازك است بنابراين عفونت ميتواند از خلال آن پخش شود. اكثر سينوزيتها با تورم موكوسي ناشي از يك عفونت تنفسي فوقاني ويروسي شروع ميشوند. ساير علل عبارتنداز عفونت دنداني، رينيت آلرژيك، باروتروما ناشي از پرواز، شنا، يا رانندگي، پوليپهاي بيني و تومورها و اجسام خارجي، شامل لولههاي نازوگاستريك و اندوتراكئال در بيماران بستري، آبسه دنداني از علل سينوزيت ماگزيلاري است. درصورت وجود تندرنس در دق بايكوسپيدها و مولارها، به دندانپزشك ارجاع دهيد.
عوارضي مانند سلوليت اربيت، استئوميليت، آبسه اپيدورال، مننژيت، ترومبوز سينوس كاورنو و سابدورال آمپيم ميتواند مخرب باشد و بنابراين بايد از بيماران خواست تا درصورت بدتر شدن علائم، يا بهترنشدن در عرض 72-48 ساعت، يا هرگونه تغييري در هوشياري ايجاد شد سريعاً مراجعه كنند. سينوزيت فرونتال بيشترين پتانسيل را براي عوارض جدي دارد، بويژه در مردان نوجوان، گروهي كه درمعرض بيشترين خطر عوارض اينتراكرانيال هستند. CTاسكن سينوزيت بسيار مفيدتر از x rays است، بويژه وقتي ميخواهيم سينوسهاي اتموئيد يا اسفنوئيد را ارزيابي كنيم، اما در ED فقط در شرايط نامعمول موردنياز است. در اكثر بيماران ميتوان براساس هيستوري و معاينهفيزيكي تنها درمان اوليه را شروع كرد. هر كسي كه بيش از 10 روز، با يا بدون تب، دچار درد صورت، سردرد، ديسشارژ چركي بيني و احتقان بيني باشد بايد بطور تجربي تحت درمان سينوزيت قرار گيرد.
بسياري از بيماران تحتتأثير آگهيهاي آنتيهيستامينهاي بدون نياز به نسخه براي علائم سينوزيت هستند (اغلب منظورشان رينيت آلرژيك است) و سابقه داشتن سينوزيت را بدهند اما با سوالات بيشتر ميتوان فهميد كه رينيت بوده است.
R/
1. Nasal Drop Phenylephrine 1% (Neo-Synephrine) or Oxymetazoline 0.05% (Afrin)
2. Pseudephedrine (Sudafed) 60mg q6h or Phenylpropanolamine (Entex LA) 75mg q12h
3. Amoxicillin
4. ibuprofen, naproxyn, acetaminophen, oxycodone, hydrocodone
سينوزيت
علائم
بدنبال عفونت ويروسي، معمولاً بيمار از دردي مبهم شاكي است، كه بتدريج درعرض چند روز افزايش مييابد. درد با حركت ناگهاني سر يا قراردادن سر در بين دو زانو تشديد ميشود و شايد به دندانهاي آسياي بالا تير بكشد (از راه سينوس ماگزيلاري)، يا با حركت چشم (از راه سينوس اتموئيد). اغلب احساسي از احتقان صورت و فشردگي وجود دارد. كودكان اغلب با سرفه و بوي بد دهان مراجعه ميكنند. تب تنها در نصف بيماران با عفونت حاد ديده شده و معمولاً low grade است. تب بالا نشانه يك عارضه جدي مانند مننژيت است يا تشخيص ديگري را مطرح ميكند. ترانسايلومينيشن سينوسها معمولاً در ED كمككننده نيست، اما با فشاردادن يا ضربه ملايم زدن به سينوسهاي ماگزيلاري و فرونتال يا بين دو چشم (سينوس اتموئيد) تندرنس را ميتوان مشخص كرد. ممكنست تورم و اريتم وجود داشته باشد و حتي درناژ چرك را از داخل بيني ببينيد. ساير علائم همراه شامل ديسشارژ چركي، زرد-سبز و بوي بد يا خوني از بيني يا پشت حلق است. بيمار ممكنست تودماغي حرف بزند، و از طعم بد در دهانش شاكي باشد. گرفتگي گوش و كاهششنوايي بخاطر همراهي با اوتيت مدياي سروز و ديسفانكشن شيپوراستاش شايع است.
آنچه بايد انجام داد:
· ساير علل سردرد و دردصورت را با هيستوري (آيا بيمار صبح با ميگرن تيپيك از خواب بيدار ميشود؟) و معاينهفيزيكي (لمس عضلات سر، شريانهاي تمپورال، مفاصل تمپرومنديبولار، چشمها، و دندانها) رد كنيد.
· تورم موكوس بيني را برطرف كنيد (و بدين ترتيب با بازكردن سوراخ باعث درناژ سينوس شويد) با قطره بيني فنيلافرين1% يا اكسيمتازولين05/0%. دو قطره در هر سوراخ بيني، سپس بيمار 2دقيقه به پشت بخوابد، و دوباره اينكار را تكرار كند (دفعه اول باعث بازشدن جلوي بيني و دفعه بعدي به عقبتر ميرود). بيمار هر 4ساعت اين عمل را تكرار كند اما نه بيشتر از 3 روز (بخاطر اجتناب از رينيت مديكامنتوزا).
· بيني را از نظر ترشح چركي قبل و بعداز رفعشدن تورم موكوس بيني با وازوكنستريكتور موضعي، معاينه كنيد.
· دكنژستان سمپاتوميمتيك سيستميك هم بدهيد ( مانند سودوافدرين 60mg q6h يا فنيلپروپانولامين 75mg q12h ).
· درصورت وجود تب، چرك، گرمي، يا هرگونه علامتي دال بر عفونت ثانويه آنتيبيوتيك هم اضافه كنيد (مانند آموكسيسيلين، كوتريموكسازول، كوآموكسيكلاو، اريترومايسين+سولفاسوكسازول، سفوروكسيم). آنتيبيوتيك خط اول آموكسيسيلين، و در بيماران حساس به پنيسيلين كوتريموكسازول يا سولفا است. درصورتيكه بيمار اخيراً اين داروها را گرفته يا بنظر ميرسد عفونت جدي است، از داروهاي خط دوم مانند كوآموكسيكلاو يا سفوروكسيم استفاده كنيد.
· درصورت لزوم درد را تسكين دهيد (مانند ايبوپروفن، ناپروكسين، استامينوفن، اكسيكدون، هيدروكدون).
· به بخور با آب داغ توصيه كنيد.
· با عكس واترز (Water's) ميتوانيد سينوسهاي ماگزيلاري، فرونتال و اتموئيد را ديده و سينوزيت را تشخيص دهيد. در سينوزيت مزمن موكوس ضخيم؛ و در سينوزيت حاد سطح مايع-هوا يا كدورت كامل ديده ميشود. عكس در اغلب موارد لازم نيست، هرچند در اورژانس بطور روتين است. درصورتيكه علائم و يافتههاي فيزيكي سينوزيت كلاسيك وجود دارد، گرفتن عكس قبل از درمان لازم نيست. اگر با يك دوره درمان بهبود نيافت، يا شك داريذ، گرفتن عكس بعنوان مطالعه تصويري اوليه كمككننده است.
· بين 7-1 روز فالوآپ كنيد.
آنچه نبايد انجام داد:
· علائم سلوليت اوربيت همراه با تورم اريتماتو، كاهش حركات خارجچشمي و پروپتوزيس احتمالي (جلوآمدگي كرهچشم) را ناديده نگيريد. اين بيماران نياز به مشاوره و بستري شدن براي گرفتن آنتيبيوتيك وريدي دارند.
· بيمار بدحال با تورم واضح، تب بالا، درد شديد، درناژ فراوان، يا ساير علائم عفونت شديد را ناديده نگيريد. عوارض بالقوه احتمالي را درنظر بگيريد (در زير). اين بيماران نياز به مشاوره سريع و درمان دارند.
· آنتيهيستامين تجويز نكنيد، چون باعث ترشح موكوس خشك و غليظ ميشود، و به درناژ نياز پيدا ميكند. آنتيهيستامين فقط در درمان رينيتآلرژيك بكار ميرود.
· اجازه ندهيد بيمار بيش از 3 روز از قطرههاي دكنژستان بيني استفاده كند، چون باعث عادت كردن موكوس بيني به داروي سمپاتوميمتيك ميشود. و هنگاميكه آنها قطع شوند، بيمار از ريباند كنژستان بيني رنج خواهد يرد (rhinitis medicamentosa) كه نياز به وقت، استروئيد موضعي، و آموزش مجدد براي برطرفشدن دارد.
· در بيماري كه از هيپرتنشن، تاكيكاردي يا سختي در شروع ادرار كردن دارد، دكنژستان موضعي يا سيستميك تجويز نكنيد چون تمام اينها را بدتر ميكند.
توضيحات
سينوسهاي پارانازال از خلال يك سوراخ كوچك (tiny ostia) كه در زير حفرههاي بيني قرار دارد درناژ ميشود، درصورتيكه بسته شود باعث تجمع ترشحات و ايجاد فشار ميشود، كه باعث درد در سينوزيت حاد ميشود، و سطح مايع-هوا در عكس ديده ميشود. عفونتهاي سينوس ثانويه به آن شايع و عوارض نادر است، اما ديواره استخواني سينوسهاي پارانازال بسيار نازك است بنابراين عفونت ميتواند از خلال آن پخش شود. اكثر سينوزيتها با تورم موكوسي ناشي از يك عفونت تنفسي فوقاني ويروسي شروع ميشوند. ساير علل عبارتنداز عفونت دنداني، رينيت آلرژيك، باروتروما ناشي از پرواز، شنا، يا رانندگي، پوليپهاي بيني و تومورها و اجسام خارجي، شامل لولههاي نازوگاستريك و اندوتراكئال در بيماران بستري، آبسه دنداني از علل سينوزيت ماگزيلاري است. درصورت وجود تندرنس در دق بايكوسپيدها و مولارها، به دندانپزشك ارجاع دهيد.
عوارضي مانند سلوليت اربيت، استئوميليت، آبسه اپيدورال، مننژيت، ترومبوز سينوس كاورنو و سابدورال آمپيم ميتواند مخرب باشد و بنابراين بايد از بيماران خواست تا درصورت بدتر شدن علائم، يا بهترنشدن در عرض 72-48 ساعت، يا هرگونه تغييري در هوشياري ايجاد شد سريعاً مراجعه كنند. سينوزيت فرونتال بيشترين پتانسيل را براي عوارض جدي دارد، بويژه در مردان نوجوان، گروهي كه درمعرض بيشترين خطر عوارض اينتراكرانيال هستند. CTاسكن سينوزيت بسيار مفيدتر از x rays است، بويژه وقتي ميخواهيم سينوسهاي اتموئيد يا اسفنوئيد را ارزيابي كنيم، اما در ED فقط در شرايط نامعمول موردنياز است. در اكثر بيماران ميتوان براساس هيستوري و معاينهفيزيكي تنها درمان اوليه را شروع كرد. هر كسي كه بيش از 10 روز، با يا بدون تب، دچار درد صورت، سردرد، ديسشارژ چركي بيني و احتقان بيني باشد بايد بطور تجربي تحت درمان سينوزيت قرار گيرد.
بسياري از بيماران تحتتأثير آگهيهاي آنتيهيستامينهاي بدون نياز به نسخه براي علائم سينوزيت هستند (اغلب منظورشان رينيت آلرژيك است) و سابقه داشتن سينوزيت را بدهند اما با سوالات بيشتر ميتوان فهميد كه رينيت بوده است.
R/
1. Nasal Drop Phenylephrine 1% (Neo-Synephrine) or Oxymetazoline 0.05% (Afrin)
2. Pseudephedrine (Sudafed) 60mg q6h or Phenylpropanolamine (Entex LA) 75mg q12h
3. Amoxicillin
4. ibuprofen, naproxyn, acetaminophen, oxycodone, hydrocodone